Deprem Dalgaları hk.
Deprem Dalgaları:
1—Binalarda deprem dalgasının etkisyle binaya gelen dalgaların-titreşimlerin binaya en az etki etmesi yada binayı rezonansa sokmaması için
1.1--kolonlar-3x60 cm
lik ince kolon yerine perde-20x120 cm yapılabilirki-çok katlı yumuşak
zeminlerde olan binalar bu şekilde yapılmakta.
1.2—Binanın temel altına ve kolon-temel bağlatılarına darbe emici yastıklar koymak.Çok hafif kayar yataklı-metal-cıvata bağlantıları kullanmak.
1.3—Çatılarda çatı kaplamasının rüzgara bağlı rezonansa gelmemesi için çatı konstrüksiyonunu 10x10 cm vs ahşap kalaslar ve tahta merteklerle yapmak-çelik çatılarda çelik ayak –döşeme bağlantılarında çok hafif kayar civatalı metal bağlantı yada elastik-conta kullanmak.
2--Deprem dalgası 1-ışık ışınları gibi odaklanabilir
kırılmaya uğrar veya yansıtılabilir kısaca ışık ne özellik gösteriyorsa ortamda
ilerleyen bu dalgada o özellikleri gösterir.
2.1--Deprem dalgaları Tümsek veya çukur yüzeylerde bir mercekten geçen ışınlar gibi çukur yüzeyin odak noktasında birleşerek-genlikleri çok yüksek değerlere çıkarken ,tümsek yüzeylerde ise odak noktası zahiri olduğu için dalga odak noktasına göre dağılır.
3--Dalga yumuşak zeminde ilerlerken rahat
ilerleyebildiği için dalganın peryodu artar-genliği düşer dalga yayvanlaşır ki
bu gibi zeminlere çok katlı bina yapılabilir.
4--Kayalık zeminde ise dalganın peryodu
kısalır-genliği artar ki bu gibi zeminlere az katlı bina yapılması daha
uygun olabilir. Bunun nedeni binanın rezonanas noktasından
uzaklaştırılmasıdır. Rezonanas noktasından uzaklaşmak için w=wn yani
w/wn=1 noktasından ya sola doğru 0 noktasına doğru yada 1 noktasından
daha sağa doğru kaymak gerekir.
5--Yumuşak zeminlerde deprem dalgasının frekansı
(wd)düşer .Bu durumda wn/wd oranıda 1 e doğru artar.Bu durumu dengelemek için
binanın özgül frekansı (wn) düşürülürse wn/w oranı 0 doğru azalarak düşer
.Bu nedenle wn i artırmak için böyle zeminlerde çok katlı perdeli sistemler
yapılmak suretiyle yani bina kütlesininin ve rijitliğinin artırılması ile
binanın özgül frekansı düşürülür.
5.1--Sert-kayalık
zeminlerde deprem dalgasının frekansı (wd)yükselir.Bu durumda wn/wd oranıda 0 e
doğru artar.Bu durumu dengelemek için binanın özgül frekansı (wn)
artırılırsa wn/w oranı 1 doğru artar .Bu nedenle wn i artırmak için
böyle zeminlerde az katlı salınım yapan kolonlu yada çelik konstrüksiyonlu
esnek sistemler yapılmak suretiyle yani bina kütlesininin ve
rijitliğinin düşürülmesi ile binanın özgül frekansı artırılır.
6--Bilgi: Özgül frekans ifadesi:
wn=1/karekök(m.k)Bu ifadeye göre bina kütlesinin arttırılması ve bina
rijitliğinin arttırılması ile bina özgül frekansı düşer.(m= bina kütlesi k=
rijitlik )
6.1--Öte yandan rezonansta
binaya gelen gerilmelerin üstel bir biçimde artmasını engelleyen sönüm
oranıdır.Sönüm oranı 0 ise rezonanasta binada oluşan gerilmeler üstel hale
gelip binayı yıkar eğer Sönüm oranı 1 ise rezonansa bağlı oluşan
gerilmeler bina mukavemetinin altında kalır ve bu sarsıntıda binaya bir şey
olmaz.Bu nedenle sönüm oranının 1 e yaklaşmasını isteriz.
6.2--Sönüm oranı z=c/k.m
ifadesine göre bina kütlesinin azaltılması-bina rijitliğinin azaltılması ile z
1 doğru artar ve binada oluşan gerilmeler en az düzeyde kalır.Eğer bina
kütlesinin artırılır-bina rijitliğinin artırılır ise ile z 0 doğru azalır ve binada
oluşan mekanik titreşimler ve ona bağlı gerilmeler çok yüksek değerlere
çıkar.Bu nedenle kütle ve rijitlik anlamında çok katlı perdeli sistemlerin
rezonans tehlikesi-az katlı kolonlu sistemlere göre daha yüksektir.
6.3-- z=c/k.m ifadesine
göre c sönüm sayısı olup c nin sönüm yapmasını yani 1 doğru yaklaşmasını
isteriz.